doorzoek het gehele Damescompartiment
Damescompartiment online

Mary Pos
(1904-1987)


Mary Pos

Nog zijn er mensen die zich haar stralende glimlach herinneren, en niet toevallig zijn dat vooral mannen. Mary hield van mannen, bij voorkeur stoere vliegeniers in uniformen. Dat kwam goed uit, want zij reisde graag en veel. De weerslag van haar observaties en avonturen zijn vervat in verschillende boeken en artikelen.

In twee boeken verhaalt ze over haar reizen door Indië, een land dat veel indruk op haar maakte. Als dichter van een evangelist had ze vooral belangstelling voor het zendingswerk dat 'heidenen' de christelijke redding bracht. Ook was Mary geïnteresseerd in de positie van de Nederlandse vrouw en de emancipatie van de Indonesische vrouw. Dat Indë een Nederlandse kolonie was en moest blijven, vond zij evident.
Als vrouw met moed bezoekt ze de melaatsen-kolonie Plantoengan, gelegen boven Semarang. Zij interviewt verpleegsters en ziet de zieken als mensen, niet als gevallen die geïsoleerd moeten worden.

Mary kon meer dan schrijven. In de loop der jaren hebben duizenden mensen haar lezingen bezocht om te luisteren naar haar reisverhalen en betoverd te raken door haar glimlach, krullen en sensuele figuur.

In de jaren '40 komt er een valse aanval van Het Parool, waarin ze beschuldigt wordt van 'journalistieke collaboratie'. Het was een geslaagde manier om een populaire collega af te branden. Ander bladen nemen het voor haar op zoals Vrij Nederland, Trouw en het toenmalige Ons Vrije Nederland. In 1945 volgt volledige rehabilitatie, maar de Parool-kliek heeft haar carrière dan al beschadigd.

Mary is evenwel niet klein te krijgen. Ze blijft reizen, publiceren en er charmant uitzien. Het publiek adoreert haar. Ze verdient fors door in verschillende advertenties te verschijnen, spreekt voor de AVRO-radio en laat zich in 1958 huldigen door burgemeesters en ambassadeurs. Er wordt zelfs een Mary Pos-tulp gekweekt. Het jaar daarop trouwt ze met de Amerikaanse professor E. Malcom Caroll.

Na drie maanden is Mary weduwe; maar al snel vindt ze nieuw geluk met de Engelse ingenieur E.W. Dowdesdell. Jaren van reizen volgen. Een boek over Zuid-Afrika roept een nieuwe golf van kritiek op. Heeft zij haar strijdlust verloren? Het lijkt erop. De laatste jaren van haar leven wijdt ze zich aan de dieren-en vogelbescherming. In de jaren '70 besteden nog maar enkele kranten aandacht aan haar indrukwekkende loopbaan in de reizende journalistiek.
Bij haar dood op 28 december 1987 is de aandacht nog kleiner. Een overlijdensadvertentie in De Telegraaf. En een In Memoriam in Trouw.

Met dank aan Joop van den Berg die mij op deze bijzondere vrouw attent maakte en zo vriendelijk was mij biografisch materiaal te schenken. Het bovenstaande is hierop gebaseerd, de foto eruit afkomstig.

Meer lezen van Mary Pos?

Onderstaande bibliografie is overgenomen uit de secundaire literatuur. De conductrice heeft vooralsnog geen onderzoek vericht naar het voorkomen van Indische elementen buiten de titels die een fragment hebben.

  • Daden! Amsterdam: Uitgeversmaatschappij Holland, 1931
  • Lichtzoekers Kampen: Uitgeverij Kok, 1935
  • Te mogen leven! Baarn: Bosch en Keuning, 1935
  • Toen de zee over het land kwam Nijkerk: G.F. Callenbach, 1935
  • De leugen van Moskou Nijkerk: G.F. Callenbach, 1937
  • Naar het land van de rhododendrons Kampen: Uitgeverij Kok, 1937
  • Ik zag Amerika Amsterdam: A. de Lange, 1940
  • Op vleugels naar Zuid-Afrika Amsterdam: A. de Lange, 1941
  • Door de lucht naar Australië, land van de toekomst Amsterdam: A. de Lange, 1946
  • Werkelijkheid op Bali 's-Gravenhage: W. van Hoeven, 1947
  • Eens op Java en Sumatra Baarn: De Boekerij, 1948
  • Sprong naar het land der pharao's Wageningen: Zomer en Keuning, 1950
  • Ik zag Amerika en bezocht het opnieuw Amsterdam: A. de Lange, 1952
  • Zuid-Amerika, Brazilië, Argentinië, Chili Wageningen: Zomer en Keuning, 1952
  • Veelbelovend Rhodesia en machtig Tanganyika Wageningen: Zomer en Keuning, 1955
  • Californië Wageningen: Zomer en Keuning, 1955
  • De maan schijnt overal Kampen: Uitgeverij Kok, 1962
  • Wie was dr. Verwoerd? Utrecht: De Banier, 1967
  • Dieren hebben geen tranen 's-Gravenhage: Voorhoeve, 1975

Over Mary Pos

  • 'Zolderopruimingen en vonsten uit prullenbakken en afvalcontainers; deel 1'. Door Hans Krol. In: Beschreven Bladen, jaargang 12, nr. 4 (april 2002). [bevat o.a. biografische notities en aantekeningen over de collectie Mary Pos]
  • Mary Pos. Een fenomeen. Door Joop van den Berg. Uitgeverij de Buitenkant: 'Uitgelezen boeken, katern voor boekverkopers en boekenkopers', jaargang 5, nummer 1, 1922.
    De foto is hieruit afkomstig.
  • 'Nu en toen. Exotisch reisjournaliste.' Door Igor Cornelissen in Vrij Nederland, 16 januari 1988.
  • Het archief van Mary Pos werd (in 1996) overgebracht van de OB Heemstede naar het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) een archief- en studiecentrum van de Vrije Universiteit Amsterdam, zie: http://www.vu.nl/hdc.